انواع پروژکتورها و مقایسه آنها با یکدیگر
نورافکنها (پروژکتورها) به منابع روشنایی بسیار قوی گفته می شود که در مدلهای متفاوت ساخته می شوند و اغلب در فضاهای بزرگ و گسترده و یا در مکان های غیر سرپوشیده مثل معابر، خیابان ها، تابلوهای تبلیغاتی، زمین های ورزشی، پارک ها، ساختمان های بزرگ و… از آنها استفاده می شود . پروژکتورها در انواع متفاوت LED، COB، SMD و… ساخته شده و اگر نوع مناسبی از پروژکتور را به تناسب نیازمان، انتخاب کنیم شاهد کاهش قابل توجهی در مصرف انرژی می باشید. پروژکتور از دو قسمت کلی لامپ درونی و قاب خارجی تشکیل میشود. امتیاز استفاده از قاب مطلوب این است که اگر مسئله ای در پروژکتور ایجاد شود و لامپ سالم باشد، میتوان فقط قاب آن را عوض کرد.
پروژکتورLED
همیشه لامپهای بسیار کم مصرف LED جایگزین خوبی برای لامپهای معمولی به حساب می آید. پروژکتورهای LED با طول عمر مفید 50 هزار ساعت، کاهش مصرف انرژی 80 درصدی و هزینه بسیار کم کابل کشی (به سبب برخورداری از ولتاژ پایین) یکی از بهترین گزینههای تامین روشنایی فضا می باشند. لامپهای LED در مدلهای معمولی و رنگی ساخته میشوند و به همین دلیل باعث شده تا به منظور داشتن پروژکتورهای رنگی احتیاج به فیلترهای رنگی برای تغییر رنگ نور طبیعی نباشد. در ضمن امکان عوض کردن زاویه تابش نور، متمرکز کردن و یا افزایش دادن آن، در این پروژکتورها به وسیله لنزهای مخصوص وجود دارد. پروژکتورهای LED در زمان روشن شدن در کسری از ثانیه به بالاترین میزان نوردهی خود میرسند که این مقدار نیز قابل تنظیم میباشد. همچنین این پروژکتورها سریع خاموش میشوند و میتوان به طور پست سرهم و بدون ایجاد مشکل آنها را روشن و خاموش نمود. پروژکتورهای LED به علت کم مصرف بودن، پایین ترین مقدار حرارت را نیز تولید میکنند. از این پروژکتورها در فراهم کردن روشنایی مکانهای تجاری، صنعتی، بنرهای چشمکزن تبلیغاتی، پلها و تونلها و برجهای نوری استفاده میشود.
پروژکتور COB
پروژکتورهای بسیار نورانی COB (برگرفته از واژه Chips On Board) گروهی از چیپهای الکترونیکی می باشد که بر روی یک برد نصب شده اند. مجموعه این چیپها با یکدیگر یک منبع نور بسیار قوی را تشکیل میدهند و در صورتی که از شیشه پخشکننده نور در این پروژکتورها استفاده نشود، نور آن بسیار آزاردهنده خواهد بود. این مدل پروژکتورهای پر نور حدود 10 الی 12 برابر یک پروژکتور معمولی LED نوردهی دارند .به همین دلیل موجب افزایش و بهبود بازده کاری می شود و از مصرف انرژی کاسته می شود. اغلب از این پروژکتورها در مکانهای بزرگ و یا غیر سرپوشیده مثل انبارها و سولههای صنعتی ، سالنهای ورزشی، معابر، نورپردازی باغها، نمای بیرون ساختمانها و تابلوهای تبلیغاتی استفاده می شود. به منظور نورپردازی برج نوری تا ارتفاع 12 متر از پروژکتورهای COB سی وات تا 50 وات و برای ارتفاع 20 متر از مدل 100 واتی آن استفاده میشود.
پروژکتور SMD
فناوری تولید پروژکتورهای SMD از نوآوری ویژه ای برخوردار می باشد. لامپهای Surface Mounted Device یا همان SMDها شامل گروهی از چیپهای در کنار هم با ICهای پایه کوتاهی میباشند که بر روی برد الکترونیکی بدون سوراخ لحیم شده اند و با ایجاد جریان ،نور مطلوبی از خود ساطع می کنند. به دلیل اینکه چیپهای نوری روی برد با فاصله نصب شده اند این لامپها نور را به خوبی پخش می کنند و مثل لامپهای COB نور متمرکز ندارند. همچنین با وجود تعدادی منبع نورانی کوچک در کنار هم، این لامپها بر روی اجسام ، سایه روشن به وجود نمی آورند. این پروژکتورها در زمان بسیار کمی از حالت خاموش به بالاترین مقدار نوردهی میرسند و از طول عمر زیادی برخوردار می باشند و عمر مفید آنها تا حدود 50 هزار ساعت است. این مدل پروژکتورها نور بسیار باکیفیتی، که به نور طبیعی خورشید نزدیک است، ایجاد میکنند که فاقد اشعههای مضر مثل فرابنفش و یا مادون قرمز میباشد. در ضمن این پروژکتورها به سیستم Heatsink مجهز می باشند و با از بین بردن حرارت، سبب کم شدن اتلاف انرژی می شود. از این پروژکتورها به منظور فراهم کردن روشنایی فضاهای کوچک با ارتفاع کمتر از 4 متر مثل نورپردازی ویترین فروشگاهها، نمای ساختمانها، تابلوها، بنرها و معابر شهری استفاده میشود. مدل 50 واتی آن قدرت روشنایی تا برد 8 متر و انواع 100 و 150 واتی آن تا 20 الی 30 متر را نیز پوشش می دهند و به منظور مکانهای گسترده و غیر سرپوشیده مناسب هستند.
تفاوت پروژکتورهای SMD و COB
از نظر ظاهری پروژکتورهای SMD برعکس COBها از چندین منبع نور ایجاد شده اند که در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند و همین مورد موجب پخش مناسب نور می شود. این پروژکتورها سایههای تیز بر روی اجسام به وجود نمی آورند اما در پروژکتورهای COB به علت وجود منبع نور نقطهای، نور زیاد و سایههای تیز به وجود می آید. همچنین از پروژکتورهای SMD میتوان به عنوان چراغ با نورهای رنگی متغیر استفاده نمود اما این امکان برای COBها وجود ندارد. با این حال COBها منبع نور تک رنگ مطلوبی به حساب می آیند.
تفاوت پروژکتورهای LED با SMD
لامپهای SMD به دلیل فناوری تولید ویژه، از روشنایی بیشتر و مصرف انرژی پایینتری نسبت به لامپهای LED برخوردار هستند.
پروژکتور متال هالید
یک پروژکتور متال هالید را از نظر ساختاری میتوان نوعی لامپ بخار جیوه دانست. این پروژکتور دارای یک لامپ دوجداره میباشد که بدنه آن از جنس سرامیک یا کوارتز بوده و دارای یک حباب شیشهای حاوی جیوه و نمک هالوژنی میباشد. به دلیل جذب پرتوهای مضر فرابنش ،لامپ دو جداره می باشد.به منظور روشن شدن پروژکتورهای متال هالید به یک سری فعل و انفعالات شیمیایی احتیاج است و این مورد بسیار زمان بر می باشد در نتیجه برعکس انواع دیگر که قبلا بیان شد ، سرعت روشن شدن در آنها بسیار پایین(نزدیک به 6 دقیقه) است. نور آن نزدیک به رنگ زرد می باشد که در حقیقت طول موج حاصل از گاز متصاعد شده در درون لامپ میباشد. همچنین خاموش کردن این چراغ ها نزدیک به 3 دقیقه زمان لازم دارد تا بتوان بعد از سرد شدن دوباره آن را روشن کرد، به همین دلیل برعکس چراغهای LED نمی توان این لامپها پشت سرهم خاموش و روشن کرد. معمولا این لامپها از عمر مفید کمی برخوردار هستند و مصرف انرژی بالا و کنترل مقدار نور کمی دارند. به دلیل ویژگی های این پروژکتور ،آنها از محبوبیت پایینی برخوردار می باشند . ولی پروژکتورهای متال هالید ،ضریب تشخیص رنگ بسیار بالایی دارند و در مواردی که احتیاج به تشخیص رنگ نور می باشد مثل نورپردازی نمای خارجی ساختمان و یا زمینهای ورزشی گزینه خوبی میباشند.
پروژکتور بخار سدیم
پروژکتورهای بخار سدیم از نظر ساختاری مانند پروژکتورهای متال هالید می باشند فقط در این پروژکتورها از گاز نئون و سدیم استفاده شده است. پروژکتورهای بخار سدیم به دلیل کارکرد مختلفشان در فشارهای متفاوت هوا به دو گروه لامپهای بخار سدیم کم فشار و پر فشار تقسیم شدهاند. به دلیل فعل و انفعالات شیمیایی احتمال دارد تشعشات این لامپها برای انسانها مضر باشد و از آنها در مکانهای شلوغ مثل پارکها و معابر شهری استفاده نمی شود و بیشتر برای معابر بین شهری و یا گذرگاه های مه آلود و مکانهای پر گرد و غبار با دید کم میباشند.
پروژکتور مدادی
این پروژکتور از پرمصرفترین پروژکتورهای موجود در بازار می باشد و فقط ده درصد از انرژی مصرف شده را به انرژی نورانی تبدیل می کنند. در این پروژکتورها از لامپهای پرمصرف مدادی شکل استفاده می شود . طول عمر این لامپها کم می باشد و فقط در شرایطی که احتیاج به نور متمرکز و باکیفیت وجود دارد کاربرد دارند.
تفاوت پروژکتور ال ای دی با پروژکتور بخار سدیم
خصوصیات پروژکتور ال ای دی
- مقدار مصرف: پروژکتور ال ای دی به نسبت سایر پروژکتورها انرژی الکتریکی بسیار کمی مصرف می کند و کم مصرف ترین پروژکتور می باشد ولی عملکرد بالایی دارد. راندمان این مدل از پروژکتور ها بین ۳ الی ۴ برابر بقیه پروژکتور ها می باشد.
- هزینه ی برق مصرفی: لامپ ال ای دی و پروژکتور ال ای دی بسیار کم مصرف می باشد و معمولا در بازه ی زمانی ۱ تا ۲٫۵ سال، هزینه ی خریداری و نصب خود را به دلیل تفاوت در میزان برق مصرفی با دیگر لامپها جبران خواهند کرد.
- طول عمر: طول عمر پروژکتور های ال ای دی با توجه به شرایط آب و هوایی، کیفیت شبکه ی برق و مقدار روشنایی آن در طول روز، بین ۴ تا ۷ سال می باشد.اگر این مدل پروژکتور به طور صحیحی طراحی و تولید شود تنها از ۱۰ درصد نورش در مدت ۳ سال کاسته می شود. طول عمر این پروژکتور 50000 ساعت می باشد.
- رنگبندی: پروژکتور LED ، کلیه طیف رنگی را تشکیل می دهد و در رنگهای مختلف ساخته می شود. به منظور روشنایی فضا می توان از رنگهای (سفید یخی، سفید طبیعی، سفید گرم و رنگ زرد) استفاده نمود و برای نورپردازی می توان از رنگبندی های مختلف تک رنگ و مالتی کالر (پروژکتور RGB) استفاده کرد.
- توانایی انتشار بهینه ی نور بر روی سوژه: یکی از بااهمیت ترین مزایای استفاده از انواع پروژکتور ال ای دی، انتشار حجم زیادی از نور ایجاد شده به سوژه می باشد. به دلیل ایجاد حرارت بسیار کم در این پروژکتورها ، قابلیت قرار دادن لنز بر روی LED وجود دارد. استفاده از لنز سبب می شود پراکندگی نور پروژکتور ال ای دی به طور سفارشی و بر اساس شرایط نصب تنظیم گردد. لازم به ذکر است به سبب طراحی ساختمان آنها ( وجود یک سطح کوچک در نقش منبع نوری) مقدار نور تلف شده بسیار ناچیز می باشد.
- زمان راه اندازی: زمان راه اندازی پروژکتور LED بسیار با سرعت ( ۰٫۵ تا ۲ ثانیه ) می باشد.
- کم شدن مقدار هزینه های تعمیر و نگهداری به میزان قابل توجه به دلیل طول عمر زیاد
- حساس نبودن به روشن و خاموش کردن مکرر
- صدمه ندیدن در اثر ضربه غیر مستقیم و لرزش های ناگهانی
- عدم تولید پرتو های فرابنفش (UV) و مادون قرمز (IR)
به علت خصوصیات ذکر شده ، پروژکتور ال ای دی به منظور نورپردازی هر سوژه ای در هر مسافتی مطلوب می باشد و علاوه بر بازده نوری زیاد ، جهت گیری بسیار دقیقی در نور ساطع شده دارد.
معایب پروژکتور بخار سدیم
- مقدار مصرف: این پروژکتورها اکثر انرژی برق مصرفی خود را به گرما تبدیل می کنند و میزان کمی از آنرا به نور تبدیل می کنند. در نتیجه بازدهی آنها نسبت به مدل ال ای دی بسیار کمتر است. میانگین مصرف مدلهای رایج این پروژکتورها بین ۲۵۰ الی ۱۰۰۰ وات می باشد که تقریبا زیاد است.
- هزینه ی برق مصرفی: به دلیل افزایش هزینه برق و مصرف بسیار زیاد پروژکتور بخار سدیم ،از پروژکتورهای ال ای دی بیشتر استفاده می شود . اگر به صورت صحیح محاسبه شود و به درستی پروژکتور ال ای دی جایگزین پروژکتورهای پرمصرف شود، هزینه ی برق ناشی از روشنایی به یک سوم تا یک پنجم خواهد رسید.
- طول عمر: طول عمر بهترین و باکیفیت ترین پروژکتور ها کمتر از 10000 ساعت است. طول عمر آنها به توان مصرفی، تکنولوژی تولید، میزان ساعات روشنایی در طول شبانه روز و شرایط آب و هوایی بستگی دارد و این موضوع علاوه بر هزینه خرید تجهیزات همچنین هزینه های تعمیر و نگهداری را تا 4 برابر افزایش می دهد.
- رنگبندی: اغلب این پروژکتورها در انواع رنگهای سفید یخی و زرد تولید می شوند و بعضی از انواع آنها در رنگهای ثابت دیگر به فروش می رسد.
- توانایی انتشار بهینه ی نور بر روی سوژه: به دلیل افزایش سطح مقطع چراغ، حرارت بسیار زیادی در این پروژکتورها ایجاد می شود و بازدهی نوری آن ها پایین می باشد و میزان هدر رفت نور در آنها زیاد است.
- زمان راه اندازی: زمان لازم به منظور راه اندازی و رسیدن به روشنایی کامل در پروژکتور بخار سدیم، بر اساس نوع، توان مصرفی و کیفیت تولید بین (۱ تا ۱۰ دقیقه) می باشد. افزایش زمان راه اندازی این نوع پروژکتور موجب ناهماهنگی هایی در بخش روشنایی مجموعه ها می باشد.در حالی که در پروژکتورهای LED کمتر از 20 میکروثانیه زمان لازم دارد تا روشن شود و به محض رسیدن ولتاژ روشن می شوند .
- حساسیت به روشن و خاموش شدن (On/Off) : طول عمر تجهیزات روشنایی ال ای دی اصلا به تعداد روشن و خاموش شدن آن بستگی ندارد و فقط به مدت زمان روشن ماندن آنها وابسته است اما در پروژکتورهای بخار سدیم اصلا به این صورت نیست و طول عمر آنها با روشن و خاموش شدن کاهش می یابد.
- افزایش جریان در هنگام راه اندازی : به دلیل اینکه در پروژکتور بخار سدیم 5 دقیقه زمان احتیاج می باشد تا به بالاترین مقدار نوردهی خود برسند، در این مدت زمان به منظور یونیزه کردن گاز درون لامپ به آمپر بیشتری احتیاج است، یعنی یک لامپ 400 واتی در هنگام راه اندازی 1100 وات مصرف خواهد کرد، حدودا 3 برابر واتی که باید مصرف کند، این فرآیند به تجهیزاتی 3 برابر قویتر نیاز دارد و در نتیجه سبب افزایش هزینه های تابلو برق و تجهیزات می شود.
- عدم تنظیم زاویه تابش: نور پروژکتور بخار سدیم در کلیه جهات ساطع می شود. این نور را به سختی می توان کنترل کرد و به آسانی متمرکز نمی شود، به منظور جهت دادن به نور در این پروژکتورها از رفلکتور استفاده می شود که موجب می شود قسمت قابل ملاحظه ای از نور (تا 50 درصد) هدر رود و همچنین باعث ایجاد آلودگی نوری شود اما در پروژکتورهای LED به دلیل استفاده از لنزهایی با زوایای دلخواه نوری می توان جهت نور را کنترل کرد.
- از دیگر معایب این پروژکتور این است که در صورتی که پروژکتور را بیش از 5 دقیقه روشن بگذارید حرارت تولید می کند و اگر شما پس از 5 دقیقه این پروژکتور را خاموش کنید، نمیتوانید مجدد روشنش کنید. زیرا لامپ داغ شده و سنسور درون لامپ به شما اجازه ی روشن کردن دوباره لامپ را تا هنگامی که لامپ سرد نشده باشد نمی دهد. (تقریبا 3 دقیقه زمان می برد تا سنسور اجازه ی ورود ولتاژ را بدهد و همچنین 4 تا 5 دقیقه زمان خواهد برد تا به بالاترین میزان نور خود برسد)